Taskforce
Kunsten ’92 heeft direct bij het uitbreken van de crisis vanaf 12 maart de taskforce culturele en creatieve sector bij elkaar gebracht. Een zeer brede werkgroep, uit alle geledingen van de sector, inclusief niet-gesubsidieerden, evenementen, makers en zzp’ers (Creatieve Coalitie) en de creatieve industrie. Wekelijkse en sinds kort tweewekelijkse zoomvergaderingen, contacten met bewindslieden en Kamerleden, berekeningen van inkomstenderving en communicatie met de sector zijn permanente activiteiten van de taskforce. Dit heeft zeer veel van onze tijd en energie gekost en het loopt nog steeds door. Het begon als een sprint en is nu een marathon. De ‘regiegroep’ die de activiteiten van de taskforce coördineert heeft dagelijks contact en bestaat uit Marianne Versteegh en Jan Zoet van Kunsten ’92, Mirjam Moll (Museumvereniging), Jeroen Bartelse (TivoliVredenburg) en Peter van den Bunder (Kunstenbond).
Cultuurnota 2021 – 2024
Hieraan hebben we gedurende dit jaar veel aandacht besteed. We hebben in de afgelopen maanden aandacht gevraagd voor een herstelplan, voor de kwetsbaarheid van de sector en voor gaten in bestel. Dat blijven we doen.
Met name instellingen die afhankelijk zijn van de markt zijn het meest getroffen. Een belangrijke rol voor de overheid ligt in het overeind houden van de vitale culturele infrastructuur. We hebben een succesvolle lobby gevoerd om de bezuiniging van het Fonds Podiumkunsten ongedaan te maken, samen met NAPK en leden van de Creatieve Coalitie, met name Platform Aanvang. Hiervoor hadden we tijdens het Theaterfestival samen een politiek debat georganiseerd. Een week later, op Prinsjesdag maakte de minister bekend dat het volledige bedrag van alle positief geadviseerde instellingen onder de zaaglijn bij het FPK wordt gehonoreerd en aan de begroting 2021-2024 wordt toegevoegd.
In voorbereiding op het cultuurdebat op 23 november hebben we in onze brief aan de Kamer van 20 november onder meer aandacht gevraag voor knelpunten in ontwikkeling en begeleiding van jong talent. De tijdelijke oplossing die de minister voorstelt, moet een vervolg krijgen. Dit geldt ook voor beeldende kunst en de festivals. Ruimte voor invoering van de Fair Practice Code blijft een aandachtspunt.
Congres Nationale Dialoog Bouwcultuur 5 maart, met o.a. de Rijksbouwmeester
Ambitie van dit congres was om de verbinding tussen bouwwereld, Binnenlandse Zaken en de culturele en creatieve sector te versterken. Het was een bijzonder congres, met zowel mensen uit bouwwereld als uit de culturele creatieve sector. DG’s van BZK en OCW zaten in het panel. Een week daarna begon de lockdown, maar het gesprek is doorgegaan. Het onderwerp is ook in ontwikkeling bij OCW: aanvankelijk viel het onder erfgoed, maar nu is het Actieprogramma Ruimtelijk Ontwerp (ARO) terug naar creatieve sector om de artistieke en esthetische benadering een plek te geven. Bekijk hier het verslag van de bijeenkomst.
De Federatie Ruimtelijke Kwaliteit faciliteert dit. Het is een positieve ontwikkeling, waardoor de culturele en creatieve sector een sterke positie krijgt in de ruimtelijke ordening.
Europaplatform
Dit jaar hebben we het werk van het Europaplatform verder voortgezet, met ondersteuning van stagiaire Nina Scholtens. Het kernteam, waaronder het European Cultural Foundation, DutchCulture, en Culture Action Europe, komt regelmatig samen om te reageren op nieuws vanuit Brussel. We zijn er steeds meer van overtuigd dat ook de ontwikkelingen in Brussel van belang zijn voor de Nederlandse culturele en creatieve sector. Er zijn dit jaar twee bijeenkomsten geweest met de grotere groep van in totaal 17 organisaties, om de grootste urgenties van dit moment op te halen.
We hebben namens het Europaplatform 2 gerichte brieven verstuurd, waaronder op 14 oktober aan de ministers Wiebes en van Engelshoven: een oproep om tenminste 2% van het Europese herstelfonds voor de culturele en creatieve sector te reserveren.
Goed nieuws is er ook: onlangs is bekend geworden dat voor het Creative Europe programma voor de komende 7 jaar meer geld beschikbaar is gekomen dan verwacht: € 2.2 miljard, dat is 600 mio meer dan het laatste budgetvoorstel. Ook andere programma’s zoals Horizon en Erasmus hebben aanzienlijke bedragen gekregen.
Erfgoedplatform
Dit samenwerkingsverband is heel actief geweest, met name ook in de eerste maanden van de Coronacrisis, waardoor erfgoed prominent in de steunpakketten is opgenomen. Ook heeft het Erfgoedplatform een Verkiezingsagenda voor erfgoed opgesteld.
De uitreiking van de BNG Bank Erfgoedprijs is dit jaar in vereenvoudigde coronavorm (zonder symposium en excursies) uitgevoerd: op Landgoed Middachten in de gemeente Rheden (de winnaar van 2019) heeft de Gemeente Noordenveld de BNG Bank Erfgoedprijs 2020 in ontvangst genomen. Het uitgestelde symposium op het landgoed is pas in mei/juni 2021. De volgende prijs zal in 2022 uitgereikt worden vanwege de vertraging die de selectieprocedure door corona heeft opgelopen.
BKNL
Wij participeren ook in het platform BKNL, gefaciliteerd door het Mondriaan Fonds. Alle brancheorganisaties en makersorganisaties in de beeldende kunst (inclusief de Museumvereniging, kunstbeurzen en De Zaak Nu) zijn aangesloten. Uiteraard is de inkomenspositie van kunstenaars urgent. Ook de lobby voor de aanzuivering van tekorten (zoals dat ook is gebeurd bij de podiumkunsten) is daarbij een belangrijk onderwerp, met name voor presentatieinstellingen. BKNL is een heel mooi voorbeeld van een ketenoverleg, en heeft een belangrijke functie ook voor informatie-uitwisseling en versterking van het netwerk. Met de ontwikkeling van de honorariumrichtlijn heeft BKNL een belangrijke impuls gegeven aan het draagvlak voor de Fair Practice Code.
Cultuureducatie
Diverse activiteiten hebben we ondernomen door het samenwerkingsverband met LKCA, CJP en Meer Muziek in de Klas (CultuurConnectie). Op 12 november was er een politiek debat met Kamerleden in Nieuwspoort over cultuureducatie en -participatie op basis van de eerder gepubliceerde agenda ‘Zet cultuur op de agenda’. Zie ook onze website. Ook is er succesvol lobby gevoerd voor behoud van de MBO-card en proberen we in de toekomst daarvoor meer middelen beschikbaar te krijgen vanuit onderwijs.
Ledenwerving en netwerkuitbreiding
Sinds februari van dit jaar werkt Leanne Hoogwaerts bij ons en zij heeft tal van nieuwe activiteiten opgezet om ons bereik te verbreden: vriendenzooms, socials, website en persoonlijke mailings. Dat werkt goed. Zo hadden we een onlinebijeenkomst met geïnteresseerde potentiële nieuwe leden, in samenwerking met de NAPK. Ons werk met de taskforce blijft ook niet onopgemerkt. Dit heeft in de afgelopen maanden geleid tot veel nieuwe leden.
We een proef gestart voor Vrienden om zich aan ons te verbinden: voor ons goed om een vinger aan de pols houden bij publiek, werkenden in de culturele of aanverwante sectoren, makers, zzp’ers, beleidsmakers. Voor de vrienden is het goed om betrokken te zijn bij onze activiteiten, en om met ons en met elkaar in gesprek te zijn. De feedback op onze ‘welkomstzooms’ is heel positief. Vrienden zijn niet overigens formeel geen lid van de vereniging, zij hebben geen stemrecht.
Fair Practice Code
Kunsten ’92 is hoeder van de Code, samen met een strategische denktank, waar nu ook Sjoerd Feitsma, Platform Acct, bij is aangesloten. O.l.v. Pien van Gemert wordt gewerkt aan de doorontwikkeling van de code en aan werksessies. De Fair Practice Code is een subsidievoorwaarde met ingang van het volgende cultuurplan: we hebben nu gesprekken met Rijk, provincies, gemeenten en de fondsen hoe fair practice terugkomt in toekomstige regelingen en in de monitorgesprekken. Wij zien elke keer weer dat er in het veld veel animo is om te werken met de code, ook al is niet iedere organisatie daartoe uitgerust. We halen uit onderzoek, presentaties en werksessies op wat de issues zijn, wat de belemmeringen zijn en waar de kansen liggen om het werken met de code te implementeren in de gehele sector.
Belangrijk blijft bewustwording en reflectie, maar ook is er nu een grote behoefte aan concretisering: hoe pas ik de code praktisch toe in mijn werk? De vijf kernwaarden zijn de handvatten waarmee iedereen verder kan, maar ze moeten concreter gemaakt worden. Bovendien is er behoefte aan het maken van nieuwe kenniskringen binnen de sector. De stip op de horizon is nog steeds 2025, het jaar waar het Fair Practice echt het nieuwe normaal zou moeten zijn.
We zullen de komende jaren samenwerken met Platform Acct, de twee andere codes (Code Diversiteit en Inclusie en de Code Governance Cultuur), met de brancheorganisaties en met onze leden. Wie het interessant vindt om mee te doen met de focusgesprekken, kan zich via Kunsten ’92 aanmelden. Binnenkort starten we een onderzoek bij de brancheorganisaties over de stand van zaken binnen de deelsectoren.