Afgelopen donderdagavond vond in de Tweede Kamer het debat plaats over de Uitgangspuntenbrief van minister van Engelshoven. In deze brief worden de contouren vastgelegd voor het cultuurbeleid in de periode 2021- 2024. U kunt het debat HIER terugkijken, het uitgeschreven verslag zal spoedig op de website van de Tweede Kamer verschijnen. Aanstaande donderdagavond 4 juli dienen de Kamerleden moties in n.a.v. het debat. De exacte tijd is nog niet bekend. Voor dit bericht beperken wij ons tot een aantal urgente onderwerpen.
De Kamerleden lieten zich tijdens het debat in meerderheid positief uit over de plannen van de minister om eerlijke beloning èn tegelijkertijd verbreding en vernieuwing in de basisinfrastructuur door te voeren.
Wat echter in het debat niet duidelijk is geworden is hoe de minister deze doelstellingen gaat realiseren binnen het bestaande budget. De vraag is of zij de juiste keuze maakt door nu middelen te gaan verschuiven.
Eerlijke beloning en Fair Practice
De basis voor fair practice wordt gevormd door de vijf waarden Solidariteit, Transparantie, Bestendigheid, Diversiteit en Vertrouwen. Behalve een mentaliteitsomslag is financiering nodig.
Uit onderzoek van Kunsten ’92 naar zes deelsectoren was al gebleken dat, naast jaarlijkse indexering, voor verantwoorde invoering van de Fair Practice Code er minimaal € 27 miljoen euro nodig is. Voor de gehele sector is dat meer.
De minister gaf aan dat het kabinet dat geld er vooralsnog niet voor uittrekt. Vervolgens liet zij in het midden wat de gevolgen voor de sector zouden kunnen zijn: bijvoorbeeld duurdere kaartjes, minder aanbod of minder werkgelegenheid. Wel zegde de minister toe vervolgonderzoek in andere deelsectoren te laten uitvoeren. Met name voor festivals, film, pop en podia is nog onbekend wat de gevolgen zullen zijn van invoering van de Fair Practice Code.
Verschillende Kamerleden zeiden van de minister te verwachten dat zij zich inspant om hier meer middelen voor beschikbaar te stellen. En dat de kunstenaars zelf er niet voor zouden moeten opdraaien. Als zelfs de premier bedrijven oproept om betere Cao’s af te sluiten zou dat in de cultuursector zeker moeten. Kamerlid Lodewijk Asscher: “Op déze lonen heeft de premier invloed. Als het kabinet hier geen geld voor uittrekt, zijn het holle woorden van de premier.”
Verbreding en vernieuwing
Grote zorgen zijn er in de Tweede Kamer èn in het veld, met name bij de podiumkunsten, over de manier waarop de minister verbreding en vernieuwing in de BIS wil realiseren. De minister wil nieuwe makers en genres een plek geven door een nieuwe functie ontwikkelinstellingen in de BIS te creëren. De Tweede Kamer en de cultuursector hebben met deze constructie van nieuwe ontwikkelinstellingen om verschillende redenen een probleem: ten eerste omdat de financiering hiervan uit een korting op de meerjarig gesubsidieerde instellingen bij het Fonds Podiumkunsten van € 8,6 miljoen moet komen. Dat budget werd in 2013 al gekort met 13 miljoen euro en zou nu, in tijden waarin er geld te verdelen is, worden teruggebracht tot ver onder de helft van wat er zes jaar geleden nog mogelijk was. Het middenveld van muziek, theater en dans wordt sterk gekort, juist daar waar vernieuwing, doorstroming spreiding en diversiteit vandaan komt. Het gaat om vitale instellingen die ruimschoots voldoen aan de prestatie-eisen.
Ten tweede is het zorgelijk omdat ontwikkelinstellingen van bewezen kwaliteit in de podiumkunsten niet in aanmerking lijken te komen voor een ontwikkelplek in de BIS. Deze instellingen dreigen niet bij het Fonds Podiumkunsten terecht te kunnen (vanwege de bezuiniging van € 8,6 miljoen) en dus ook niet in de BIS. Dat leidt tot onherstelbare schade. De cultuursector vreest dat deze onduidelijkheid en budgetkrapte precies tot het omgekeerde zullen leiden van wat de Uitgangspuntennotitie beoogt: verbreding en vernieuwing in kunst en cultuur komen op de tocht te staan.
Reacties uit het veld
Lees HIER ALLE BRIEVEN EN REACTIES die naar aanleiding van het Kamerdebat zijn gestuurd, door: De initiatiefnemers van de Fair Practice Code | Artistiek leiders en podia | De geselecteerden voor het Nederlands Theaterfestival | De Verenigde Podiumkunstenfestivals. Plus een artikel in NRC door drie brancheverenigingen.