Ten geleide – Doorhobbelen zonder visie
“Nergens manifesteert het publieke wantrouwen tegen de ‘Hochkultur’ zich duidelijker dan waar zelfs de gekozen volksvertegenwoordigers niet meer in die cultuur geloven”. Dit is een citaat uit een artikel in het Duitse Die Zeit. Robbert van Heuven zet in dit Magazine een aantal analyses van de Nederlandse cultuurpolitiek in buitenlandse media op rij. Er worden meer en minder ideologische verklaringen aangedragen voor de omslag die onze regering heeft gemaakt. Angelsaksische landen maken zich vooral zorgen over het verdwijnen van experiment in de dans en de muziek, want als geld verdienen belangrijker wordt, verdwijnt het experiment. Nederland is om die reden voor hen altijd een lichtend voorbeeld geweest. De bekering tot het marktdenken in de cultuur wordt, zeker bij de Oosterburen, als een grote schok ervaren. Wat wil Nederland van de kunst? Welk belang heeft de overheid bij het subsidiëren van kunst en cultuur? Die vragen lijken ondergeschikt aan het simpele feit dat met cultuur geen kiezers te winnen zijn. En zonder cultuur verlies je ze ook niet. Op dit moment zijn de meeste instellingen druk bezig hun kansen te wegen en richten ze zich op hun voortbestaan. De regelingen voor de volgende cultuurnotaperiode zijn inmiddels bekend. Een pragmatische aanpak waarin gepoogd wordt de pijn zo eerlijk mogelijk te verdelen is daarbij leidraad. Succes behaald in het verleden biedt geen garantie voor de toekomst. Ook niet voor instellingen die in het verleden met hun talenten hebben gewoekerd en het subsidiegeld hebben weten te vermenigvuldigen. Hoe het allemaal gaat uitpakken is nog niet te overzien. Cees Langeveld belicht vanuit cultureel-economische invalshoek de verschillende mogelijkheden voor de podiumkunsten. Hij zet ook vraagtekens bij de artistieke meerwaarde van schaalvergroting en de kostenbesparing die men in het algemeen van samenwerkingsverbanden verwacht. Vaststaat dat de overheid te hoge verwachtingen heeft van de overlevingskansen van de sector in de markt. Een geefwet alleen is niet genoeg om de grote klappen die gaan vallen op te vangen. De gevolgen van een stapeling van bezuinigingen en maatregelen worden langzaam maar zeker voelbaar. Nu al zijn de gevolgen van de btw-verhoging en teruglopende sponsorinkomsten aanzienlijk. En daar komt straks een groot verlies aan aanbod bovenop, zowel voor de top, als voor de breedte, als voor de jeugd. Staatssecretaris Zijlstra heeft in zijn maatregelen duidelijk gemaakt dat hij zowel de top wil sparen als de spreiding wil handhaven. Dat betekent dat hij de breedte en diversiteit van het aanbod deels opgeeft. Dat is echter een beslissing die hij niet durft te nemen dus laat hij het maar gewoon gebeuren, stelt Simon van de Berg in zijn bijdrage. Hij vergelijkt daarin de doelstellingen voor cultuurbeleid in Europese landen. Nederland had daarin tot voor kort een heldere, unieke plek. Het wilde een breed, divers cultuurbeleid, gespreid over het land. Je kunt moeilijk volhouden dat die doelstellingen niet zijn gerealiseerd. Nu wil de landelijke politiek kennelijk iets anders, maar wat, dat blijft onduidelijk. Tegenstrijdigheden in het beleid stapelen zich op. Gemeenten worden geconfronteerd met de gevolgen daarvan. Het wordt doormodderen en doorhobbelen en niemand weet waar naartoe. De samenleving heeft kunst en cultuur nodig. Dat zou de eerste zorg van de overheid moeten zijn. Niet wie dat moet betalen.
Inhoudsopgave:
Toekomstscenario’s: Na de schok de herbezinning – Cees Langeveld
Toekomstig Talent: Next Gen, naar een nieuwe generatie leidinggevenden – Thessa Syderius
Bezuinigingen: Slachtoffer van stapeling, de Toneelschuur en SKOR – Robbert van Heuven en Sara van der Kooi
Column: Dutch culture got stuck – David Wilson-Johnson
Internationaal Cultuurbeleid: Van het ene perspectief naar het andere – Simon van den Berg
Buitenland: Succes in The States, Nederlandse gezelschappen in de VS – Wijbrand Schaap
Column: Spelen in het Guggenheim – Thirsa van Til
Buitenlandse media: “Van onze verslaggever…” – Robbert van Heuven
Kunsten92 Magazine 45